EU bereidt grote stappen voor richting Kapitaalmarkt Unie
Op 9 mei 2025 kondigde Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, aan dat de Europese Unie vóór de zomer een "grote stap" zal zetten richting de realisatie van een kapitaalmarktenunie. Dit initiatief is bedoeld om financiering vrij te maken voor defensie-uitgaven, evenals voor digitale en groene transities. Von der Leyen benadrukte de noodzaak van een diepe en liquide kapitaalmarkt voor de gehele EU en gaf aan dat het moment is aangebroken om dit onderwerp serieus aan te pakken en vooruitgang te boeken.
Bron: Reuters.
Wat is een Kapitaalmarktunie?
De Europese Kapitaalmarktunie (Capital Markets Union – CMU) is een initiatief van de Europese Unie om alle nationale kapitaalmarkten van de EU-lidstaten beter met elkaar te verbinden. Het doel is om één geïntegreerde markt te creëren waar geld, investeringen en kapitaal zich vrijer en efficiënter kunnen bewegen, vergelijkbaar met de interne markt voor goederen en diensten.
Wat zijn de voordelen voor bedrijven?
💼 Betere toegang tot financiering: Vooral voor het mkb en scale-ups wordt het makkelijker om investeerders te vinden buiten hun eigen landsgrenzen.
💸 Minder afhankelijk van banken: Door bredere toegang tot beleggers kunnen bedrijven zich financieren via aandelen- of obligatie-uitgifte.
🌍 Eén Europese markt: Lagere administratieve lasten en snellere toegang tot internationale kapitaalbronnen.
Wat zijn de voordelen voor particulieren en beleggers?
📈 Meer beleggingsmogelijkheden: Burgers krijgen gemakkelijker toegang tot buitenlandse beleggingsproducten, met betere spreiding van risico’s.
💰 Potentieel hoger rendement: Door meer concurrentie en transparantie kunnen beleggingen aantrekkelijker worden.
🛡️ Betere bescherming: De Europese Commissie streeft ook naar meer transparantie en betere consumentenbescherming.
Wat zijn de risico’s en nadelen voor Nederlandse kredietverstrekkers en toezichthouders?
Hoewel de Europese Kapitaalmarktunie veel voordelen biedt, zijn er ook uitdagingen en potentiële risico’s, met name voor landen zoals Nederland met een relatief goed functionerende kapitaalmarkt en streng toezicht.
Wat zijn de risico's en nadelen voor Nederlandse banken?
- ⚖️ Verscherpte concurrentie
Nederlandse banken en andere kredietverstrekkers krijgen te maken met concurrentie uit andere EU-lidstaten waar minder strenge regulering geldt of waar de kostenstructuur lager is. Dit kan druk zetten op marges, met name in segmenten zoals consumptief krediet en mkb-financiering. - 🔄 Eenvormige regelgeving versus nationale modellen
De harmonisatie van regels kan botsen met nationale voorkeuren. Nederlandse banken werken met robuuste risicobeoordelingssystemen en strenge normen voor klantzorg (bijvoorbeeld rondom overkreditering). Die normen kunnen verwateren als Europese regelgeving soepeler is om lidstaten met minder ontwikkelde markten tegemoet te komen. - 🧩 Verlies van differentiatie in kredietverlening
Nederlandse instellingen kunnen worden beperkt in het ontwikkelen van innovatieve of maatwerkoplossingen als Europese wetgeving te strak of generiek wordt ingericht.
Wat zijn de risico's en nadelen voor Nederlandse toezichthouders (zoals DNB en AFM)?
- 🕹️ Vermindering van nationale beleidsruimte
Naarmate Europese regels leidend worden en toezicht centraliseert (bijv. via ESMA of EBA), verliezen nationale toezichthouders een deel van hun invloed op het beleid. Dit bemoeilijkt het snel en adequaat inspelen op lokale ontwikkelingen of systeemrisico’s. - 🌐 Complexere coördinatie en handhaving
Toezichthouders moeten meer samenwerken met andere landen, wat kan leiden tot vertragingen, afstemmingsproblemen of inconsistentie in handhaving. Zeker bij grensoverschrijdende producten ontstaat risico op arbitrage: instellingen kiezen voor lidstaten met het soepelste toezicht. - 🔍 Hogere eisen aan toezichtcapaciteit
Meer internationale afstemming vereist extra specialistische kennis, IT-systemen en capaciteit, wat leidt tot hogere kosten bij nationale toezichthouders zoals de AFM.